Zeewier is een van de snelst groeiende organismen ter wereld. Het kan stoffen zoals CO2 uit zeewater opnemen en groeit bovendien zonder gebruik van land, vers water, meststoffen of pesticiden. Daarnaast kan zeewier zonder problemen een kwart van het vlees in een hamburger vervangen zonder dat je dat proeft. Geïntrigeerd door het potentieel van zeewier, doken Jojan en Marielle dieper in de wereld van dit bedrijf. Ze bezochten het kantoor van The Seaweed Company in Schiedam om met de oprichter en SeaEO, Joost Wouters, met Willemijn Potjer, Head of Supply Chain, en Laura van Doorne, Quality Control & Supply Chain Support, om de tafel te gaan zitten.
Je kunt het interview ook lezen in pdf (in English).
Jojan: Joost, ik ben heel benieuwd hoe jij vijf jaar geleden met The Seaweed Company bent begonnen.
Joost: “Ik heb jarenlang bij PepsiCo en Procter & Gamble in marketingfuncties gewerkt. Toen ik op een gegeven moment een marketingplan maakte om kinderen meer cola te laten drinken dacht ik: Is dit nu wat ik met mijn skills moet doen? Ik kwam iemand tegen die bezig was met zeewier. Dat raakte me. Ik heb me vervolgens anderhalf jaar lang in zeewier verdiept. Ik wist zeker dat het ging lukken om een zeewierbedrijf te beginnen. In die periode kwam ik Stefan en Edwin tegen. Samen hebben we vijf jaar geleden het bedrijf opgericht.”
Marielle: Willemijn, toen je hier kwam werken was er qua supply chain nog niets opgezet. Wat komt erbij kijken om een duurzame supply chain op te zetten en hoe ziet die er uit?
Willemijn: “Onze supply chain is kort. We kopen zeewierzaad bij Hortimare in dat we gebruiken voor onze zeewierboerderijen in Nederland en Ierland. Daarnaast hebben we ook nog boerderijen in India en Marokko en een kleine testlocatie in Groenland. Deze geografische spreiding is belangrijk, want niet iedere zeewiervariant (er zijn 12.000 soorten) groeit in ieder klimaat. De farms worden gerund door lokale vissersfamilies. Voor hen betekent het verbouwen van zeewier een nieuwe inkomstenbron naast de traditionele visserij, waarvan de inkomsten juist sterk dalen. Het zeewier wordt lokaal gedroogd en komt dan in volle containerladingen naar Nederland. Een loonproducent verwerkt ons gedroogde zeewier tot vlokken of poeder en mixt het tot het juiste eindproduct.”
Joost: “In Ierland hebben we net een enorme mijlpaal bereikt. We hebben een volledig eigen fabriek opgezet voor het zeewier dat daar wordt gekweekt. In deze fabriek vinden alle stappen van het productieproces plaats: wassen, drogen, versnijden. Als we productie en verwerking tot eindproduct op één geografische locatie kunnen combineren, dan kunnen we het aantal transportbewegingen reduceren.”
Jojan: Jullie leveren gedroogd zeewier als ingrediënt aan andere bedrijven en partners. Welke producten maken zij daarvan?
Joost: “In 2023 hebben wij onze focus gelegd op twee categorieën: ‘Agri’ en ‘Food TopHealth Plants’. De eerste productgroep bestaat uit biostimulanten voor de landbouw: een middel dat wordt ingezet om bodem en gewassen weerbaarder te maken tegen extreme weersomstandigheden en ervoor zorgt dat nutriënten meer efficiënt kunnen worden opgenomen door het gewas. De tweede focuscategorie is food. Eén van onze klanten is een hamburgerfabrikant die een deel van het vlees vervangt door ons zeewier. Hierdoor bevat een hamburger slechts driekwart van de hoeveelheid vlees die hij voorheen bevatte, zonder dat je dit echt proeft. Zeewier bevat veel organische proteïnen, gezonde vetten, vitaminen en mineralen.”
Marielle: Toen ik deze afspraak maakte met Willemijn, vertelde ze dat ze elke dag nieuwe dingen leert. Kunnen jullie voorbeelden hiervan geven?
Willemijn: “Ik heb bijna alles zelf moeten ontdekken en uitvinden, op het gebied van planning, logistiek, het orderproces, kwaliteit en ERP. Welke eisen gelden bijvoorbeeld voor internationale zendingen, welke documenten moeten worden bijgevoegd? Stel dat er een terugroepactie nodig is, hoe regelen we dat dan? Bij Danone hadden we al duizenden keren zulke dingen gedaan, maar hier moet ik echt alles uitzoeken.”
Jojan: Maakt het feit dat jullie vanaf nul beginnen het gemakkelijker om keuzes te maken voor duurzame partners of processen?
Willemijn: “Onze focus ligt op kwaliteit en duurzaamheid in de hele keten, van de zeewierboerderij tot aan de eindgebruiker. Dan moeten onze partners ook allemaal duurzaam zijn. Dat is nog niet zo eenvoudig, zeker omdat de markt groeiende is. Er is veel regelgeving waar we ons aan moeten houden en wij stellen zelf ook kwaliteitseisen, bijvoorbeeld dat onze producten gecertificeerd en biologisch zijn en onze leveranciers in Europa zitten.
Flexibiliteit is in deze fase belangrijk, waarin we snel moeten reageren op de behoeften van klanten en de markt. Zo passen we de afmeting van onze zeewierdeeltjes aan op basis van klantfeedback.”
Jojan: Wij lazen dat jullie de levenscyclusanalyse (LCA) toepassen op zeewier. Kun je daar meer over vertellen?
Willemijn: “LCA is een sterkte tool om te zien waar er gaten in je proces zitten of juist om te zien waar je het heel goed doet. Wij hebben nu iemand die de LCA voor ons uitvoert en volledig voor ons berekent, waardoor wij direct kunnen zien wat onze impact is. Zo hebben we ontdekt dat het vervangen van 25 procent van rundvlees door zeewier per hamburger 8 kilo CO2-uitstoot kan compenseren en bijna 1.800 liter water kan besparen.”
Marielle: Hoe matchen jullie vraag en aanbod in een nieuwe keten waar weinig data beschikbaar is?
Willemijn: “Het lastige aan dit traject is dat we zelf data moeten verzamelen en analyseren. We hebben geen vaste data scientist in dienst, dus daar is nog ruimte voor verbetering. Het contrast met mijn vorige baan bij Danone is groot. Toen wisten we precies hoeveel baby’s er werden geboren en konden we onze productie daarop afstemmen. Nu hebben we eigenlijk altijd te veel of te weinig voorraad.”
Laura: “We zijn veel in gesprek met nieuwe klanten en merken dat elke klant verschillende verwachtingen en eisen heeft. Daarom werken we met scenario’s om op alles voorbereid te zijn en brengen we de risico’s in kaart. Je werkt met de natuur en soms kan een oogst tegenvallen. Onze Ierse collega’s zien verder ook dat er steeds meer interesse is in zeewier in Ierland, zowel van leveranciers als potentiële afnemers. Hoewel de focus momenteel op Europa ligt, staan we open voor alle potentiële klanten in de wereld.”
Jojan: Jullie groeien snel, zeewier lijkt tractie te krijgen in de markt. Wat zijn momenteel de grootste uitdagingen?
Joost: “Zeewierboeren hebben momenteel te maken met lastige wetgeving, die bovendien in elk land anders is. Het is een uitdaging om vissers te vinden die willen overstappen naar zeewierproductie, aangezien ze financiële risico’s lopen. Die onzekerheden moeten we voor onze boeren zien weg te nemen. Als dat lukt, kunnen we de productie echt opschalen. We zijn voortdurend op zoek naar financiers die dit financiële risico voor onze boeren willen afdekken.”
Jojan: Hebben jullie tips voor bedrijven die de overgang naar een duurzame supply chain willen maken?
Willemijn: “Blijf niet achter je bureau zitten, maar ga in gesprek met duurzame partijen die willen innoveren. Zo kom je erachter welke vaardigheden en karaktereigenschappen belangrijk zijn bij het opzetten van duurzame initiatieven en kun je in contact komen met inspirerende mensen. En vooral niet te veel (be)denken, maar gewoon doen!”
Marielle: Tot slot, wat is jullie droom voor de toekomst?
Joost: “Onze droom is dat we echt impact maken op de voedselwaardeketen met onze producten. Deze keten heeft genezing nodig. Dat kunnen we niet alleen. We willen dat het over vijf jaar normaal is om een hybride hamburger te eten die voor een kwart uit zeewier bestaat. Niet alleen in Nederland, maar overal ter wereld. Als dat lukt, dan is de markt te groot voor ons om alleen te bedienen, dus ik hoop dat we onze kennis met veel bedrijven kunnen delen zodat we samen aan de vraag kunnen voldoen.”
Klik hier om meer interessante artikelen te lezen.